W dzisiejszych czasach Internet jest nieocenionym narzędziem komunikacji.

Pomaga w nauce, rozwija zainteresowania, dostarcza wiedzy i rozrywki. Niestety niesie ze sobą również wiele zagrożeń.

Jednym z nich jest cyberprzemoc. Czym ona właściwie jest?

Cyberprzemoc to zachowanie agresywne, mające na celu krzywdzenie innej osoby przy użyciu nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych (internet, telefon komórkowy). Agresja w sieci przybiera różnorodne formy i nazwy:

• publikowanie poniżających filmów lub zdjęć;
• pisanie ośmieszających, wulgarnych komentarzy i postów;
• włamania na konta serwisów społecznościowych;
• podszywanie się pod inne osoby;
• wykluczenie z internetowej społeczności;
• nękanie;
• straszenie, groźby przy użyciu komunikatorów;
• szantażowanie;
• bullying (z ang. znęcanie się, maltretowanie) – akt agresywnego, zamierzonego zachowania, które jest podejmowane w sposób powtarzalny przez dłuższy czas, przez jednostkę lub grupę osób wobec ofiary, która nie jest w stanie się bronić. Bullying od zwykłego konfliktu wyróżniają: powtarzalność (długotrwałość) i nierównowaga sił między ofiarą a sprawcą;
• flaming (flame wars – z ang. „wojna płomieni”) – kłótnia internetowa o wyjątkowym nasileniu napastliwości, odbiegającym od poziomu zwykłej polemiki. Podstawowym celem flamingu jest udział w konflikcie, a flamera interesuje spór, do niego dąży i chce go za wszelką cenę wygrać. Ważne jest zaangażowanie oponentów. Bez kontrpartnera nie dojdzie do wojny na słowa;
• stalking – w Polsce termin ten określany jest mianem „nękania na tle emocjonalnym”. Postępowanie sprawcy skierowane jest bezpośrednio do osoby prześladowanej. Obejmuje powtarzające się fizyczne lub wirtualne zbliżanie się do danej osoby, komunikowanie się wbrew jej woli, werbalne i pisemne groźby. Zamierzone nękanie przez rozmowy telefoniczne, SMS-y, e-maile, listy i agresywne zachowanie, śledzenie, obserwowanie i podglądanie wywołują u ofiary negatywne emocje, od strachu po skrępowanie.
• seksting – niebezpieczne zjawisko przesyłania treści o charakterze erotycznym, głownie nagich lub półnagich zdjęć za pomocą internetu i telefonu komórkowego. W przypadku sekstingu mamy do czynienia, kiedy młody człowiek jest nie tylko autorem treści o charakterze erotycznym ale także dobrowolnie przekazuje je swoim znajomym.

Według badań GfK Polonia dla Fundacji Dzieci Niczyje:

• co dziewiąty nastolatek w Polsce wysyła za pośrednictwem telefonu lub internetu swoje nagie lub prawie nagie zdjęcia;
• 58% młodych ludzi wie, że ich rówieśnicy przesyłają zdjęcia o charakterze erotycznym;
• 5,6% nastolatków przyznaje, że zdarzyło im się wysyłać swoje intymne zdjęcia osobie poznanej przez internet;
• prawie 90% materiałów (zdjęć, wiadomości erotycznych) wysyłanych jako prywatne wiadomości trafia później na dostępne dla wszystkich strony.

Młodzi ludzie będący ofiarami cyberprzemocy doświadczają wielu negatywnych konsekwencji, które utrzymują się długo po zakończeniu prześladowania. Są to m.in.:

• depresja i lęki, wzmożone napięcie, niepokój, poczucie osamotnienia, utrata zainteresowań oraz ograniczenie aktywności, które wcześniej sprawiały przyjemność;
• problemy zdrowotne takie jak problemy ze snem, bóle głowy, bóle brzucha;
• niska samoocena połączoną z trudnościami w budowaniu opartych na zaufaniu relacji z ludźmi;
• obniżenie osiągnięć szkolnych.

Jak przeciwdziałać cyberprzemocy ?

Jeżeli dziecko zaczyna dopiero przygodę z Internetem, należy je uświadomić, że istnieje w nim problem agresji. Pamiętajmy, by uwrażliwiać je na innych ludzi, którzy wymagają szacunku w sieci tak samo, jak w kontaktach osobistych.

O czym jeszcze warto pamiętać ?

Nawet niewinny żart może być rodzajem cyberprzemocy, a na przemoc nie wolno odpowiadać tym samym. Jeżeli sprawa jest trudna należy skontaktować się ze specjalistami lub odpowiednimi służbami. W serwisach społecznościowych wszelkie rodzaje cyberprzemocy można zgłosić do administratorów. Należy także zwrócić się do administratora serwisu/strony z prośbą o usunięcie nienawistnych treści i zablokowania osoby atakującej. Większość serwisów oferuje specjalny formularz.

Warto też pamiętać, że gdy pada się ofiarą cyberprzemocy, należy zachować dowód np. zrobić zrzut ekranu, zachować SMS-y lub wiadomości.

Jeżeli popełniono przestępstwo, należy poinformować o tym policję, gdyż za stosowanie cyberprzemocy grozi odpowiedzialność karna.

Na rynku dostępny jest szeroki wybór programów oferujących możliwość kontroli rodzicielskiej.

Dzięki temu można przeglądać historię i w razie potrzeby zablokować dostęp do poszczególnych stron czy aplikacji. Istnieje też możliwość zablokowania danego numeru telefonu. W ten sposób nie tylko minimalizujemy ryzyko ataku w Internecie, ale także dbamy o bezpieczeństwo dziecka w świecie rzeczywistym.

Jednak nawet przy takich zabezpieczeniach nie zapominajmy o najprostszych rozwiązaniach. Podstawą powinna być rozmowa z dzieckiem i przekazanie mu wskazówek jak postępować korzystając z Internetu. Ważne jest towarzyszenie dziecku w jego odkrywaniu Internetu, a także rozmowy o tym, jakie sytuacje mogą się przydarzyć w sieci i jak się wtedy zachować.

Autor: Krystyna Marcinkiewicz, wolontariuszka Fundacji Zaginieni

Zdjęcie: unsplash.com