KRS: 0000870180
Pan doktor może potwierdzić, że raz nawet rzuciłem się na niego, chcąc zregenerować swoje siły witalne za pośrednictwem jego krwi. Wyszedłem w tym rozumowaniu z zasady biblijnej „Albowiem krew, to życie”.
Bram Stoker, Drakula
Tak samo jak to, że nie istnieją. Chociaż tutaj, gdybyśmy zatopili się w historii tego mitu, zauważylibyśmy, że rozczłonkowując wampira spotykamy się z kilkoma jednostkami chorobowymi, które wyrosły w ciemnych czasach i stworzyły najsłynniejszego bohatera horroru. I owszem, rzadkie schorzenie, jakim jest porfiria, nie łączy się w żaden sposób z przerażającym krwiopijcą.
Zwłaszcza, gdy poznamy historię pewnych wydarzeń z 1977 i 1978 roku w Kalifornii – czyli okresu, w którym Richard Chase zamordował sześć osób i następnie wypił ich krew.
Syndrom Renfilda inaczej znany jako wampiryzm kliniczny nie występuje ani w ICD 10[1] ani DSM-5[2] jako wyszczególnione przypadłość. Jeśli już się pojawia do bardziej w obrębie urojeń występujących w schizofrenii[3] lub w kontekście parafilli (zaburzeń preferencji seksualnej). Nie zamienia to jednak faktu że syndrom ten jest fascynujący i działa na wyobraźnię.
Szukając definicji możemy się spotkać z rozumieniem wampiryzmu klinicznego jako: „wszelakich aktów seksualnych lub agresywnych występujących niezależnie od tego, czy dokonano odsysania krwi na zmarłym lub umierającym” albo „jako akt pobierania krwi z obiektu (zazwyczaj miłości) i odbieranie wynikającego z tego podniecenia seksualnego i przyjemności."
A wgłębiając się w historię Richarda Chase nasuwa się on od razu. Zwłaszcza, gdy zdamy sobie sprawę, że u Chase zdiagnozowano schizofrenię paranoidalną.
Jako syn Beatrice i Richarda Chase'a seniora. Pochodził z modelowej rodziny z Ameryki lat 50., w pewnych źródłach nawet można znaleźć określenie – typowa dysfunkcyjna rodzina z lat 50. Może to oznaczać, że występowały w niej problemy ekonomiczne lub przemoc.
Często bił go ojciec, a także matka, która ze względu na chorobę psychiczną była niestabilna. On sam nierzadko będzie podkreślał przemoc ze strony matki. Niektórzy autorzy uważają, że problemy występujące w rodzinie Chase'a dołożyły cegiełkę do ukształtowania się go, a w pewnym stopniu stworzyły reakcję łańcuchową kończącą się morderstwami.
Inni natomiast negują to twierdząc, że w rodzinie Chase wcale nie dochodziło do skrajnych aktów przemocy. Na pewno można zaznaczyć, że Chase już od najmłodszych lat wykazywał zachowania niepokojące.
Od ok. 10 roku życia można było u niego zauważyć zestaw zachować obejmujących triadę Mcdonalda[5], czyli enurezę (mimowolne moczenie się), podpalanie i okrucieństwo wobec zwierząt.
To właśnie na początku okresu adolescencji[6] zaczęły wykształcać się u niego fascynacja wobec ognia i zabijania zwierząt. W pewnym momencie ilość zabitych zwierząt w sąsiedztwie Chase wzrosła do takiego poziomu, że brak zwierząt został zauważany przez sąsiadów.
W jego rodzinie zaczęły pojawiać się coraz większe problemy finansowe skutkujące w pewnym momencie koniecznością przeprowadzenia się do mniejszego domu. A później separacją jego rodziców.
W tym okresie zauważalne jest wycofanie społeczne, zmniejszenie dbałości o higienę i brak porządku w pokoju. Na dodatek wtedy rozpoczęło się eksperymentowania Chase'a z narkotykami. W tym okresie zauważamy także pojawienie się problemów alkoholowych oraz braku poszanowania dla prawa i problemy z erekcją.
Jednocześnie lekarz nie uznał za konieczne umieszczenie Chase'a w szpitalu psychiatrycznym, mimo podejrzenia choroby psychicznej. Jedynie spróbował wytłumaczyć impotencję tłumieniem gniewu, który to miał być kierowany w kierunku kobiet.
Jednakże nigdy nie trwało to dłużej niż kilka dni. Jest to też moment, w którym Chase coraz mniej dba o siebie, jego włosy są coraz dłuższe a on chudszy niż wcześniej. Z każdym tygodniem uzależnienie od narkotyków się pogłębia, tak jak kiełkująca w nim schizofrenia.
Przykładem coraz bardziej rozwijającej się choroby jest chociażby podróż Chase'a do Utah, w trakcie której trafił do szpitala. Twierdził, że jego żołądek jest do góry nogami. Coraz wyraźniejsze urojenia skutkowały wizytą w szpitalu psychiatrycznym, gdzie wreszcie zdiagnozowano u niego schizofrenię paranoidalną.
Spowodowane to było tym, że Chase często mówił o krwi i zabijaniu królików. Kilkukrotnie znaleziono go ze śladami świeżej krwi na twarzy. Mimo tego, że pielęgniarki obawiały się pacjenta, w październiku 1976 roku Chase opuścił mury Baverly Manor.
Urojenia i pociąg do krwi poskutkowały w sierpniu 1977 roku dziwną sytuacją. Policjanci znaleźli Chase'a nagiego i pokrytego krwią. W jego aucie znajdowała się butelka z czerwoną cieczą. Wyniki analizy potwierdziły, że krew należała do krowy. Zarzuty zostały oddalone a Chase zwolniony z aresztu.
Skończyły się święta Bożego Narodzenia, a za kilka dni miał być nowy rok. Nic niepokojącego nie zwiastowało wydarzeń tego dnia. 51 latek pojechał rano do sklepu zrobić niewielkie zakupy.
Ambrose Griffin umrze na swoim podjeździe w otoczeniu walających się na ziemi zakupów. Później dowiemy się, że Chase wyciął z gazety artykuł na temat morderstwa i go zachował.
Minął miesiąc, Sacramento pogrążone w zimnie już po mało zaczęło zapominać o śmierci Ambrosa Griffina. Nastał 23 stycznia, gdy Chase przechadzając się po sąsiedztwie włamał się do kilku domów.
Planuje właśnie wyrzucić śmieci, gdy Chase przekręca klamkę i otwiera jej drzwi frontowe. Spojrzą na siebie, Chase postrzeli Theresę. Pierwsza kula trafia w jej prawą rękę, druga w czaszkę, a trzecia kula w lewą skroń. Następnie Chase gwałci kobietę, by później usunąć kilka narządów i wypić jej krew z pudełka po jogurcie.
Tam zamordował cztery osoby:
Później dwóch psychiatrów przesłuchujących Chase'a stwierdzi, że nie okazywał wyrzutów sumienia ani poczucia winy. Do dokonanych przez siebie morderstw podchodził bez emocji.
Chase nie przyznał się do winy. Jego linią obrony była niepoczytalność, spowodowana chorobą psychiczną. Biegli Psychiatrzy uznali jednak że był poczytalny w trakcie dokonywania morderstwa.
Swoje ostatnie dni miał spędzić w murach więzienia stanowego San Quentin. Jednakże 28 Grudnia 1980 Richard Trenton Chase popełnił samobójstwo zażywając wcześniej odkładane przez okres 3 tygodni leki, które przyjmował na depresję.
Od okresu wczesnej adolescencji wykazywał niepokojące objawy sugerujące kiełkujące w nim problemy psychiczne. Mimo tego, że na swojej drodze trafił kilkakrotnie na oddział psychiatryczny to nie uchroniło to przed późniejszymi wydarzeniami.
Ciężko jednoznacznie to stwierdzić. Z jednej strony mamy osobę z widocznymi i silnymi urojeniami oraz problemami z funkcjonowaniem w społeczeństwie. Z drugiej jednak biegli psychiatrzy uznali Chase poczytalnym. Samo zeznania Chase (przytoczone poniżej) w dużej mierze właśnie sugeruje świadomość tego, co się wydarzało.
Jednocześnie zauważamy nie skupianie się na jednym wątku i poruszanie tematów w ogóle niezwiązanych z morderstwami. To sugeruje, że prawdopodobnie mamy do czynienia z ze zmianą treści myślenia, która jest jednym z charakterystycznych objawów schizofrenii.
„Pierwsza osoba, którą zabiłem, była rodzajem wypadku. Mój samochód się zepsuł. Chciałem odejść, ale nie miałem transmisji. Musiałem dostać mieszkanie. Matka nie wpuściła mnie na Boże Narodzenie. Zawsze wcześniej pozwalała mi przyjść na Boże Narodzenie, zjeść kolację i porozmawiać z nią, moją babcią i siostrą. Tamtego roku nie wpuściła mnie, a ja strzeliłem z samochodu i kogoś zabiłem. Za drugim razem ludzie zarobili dużo pieniędzy i byłem zazdrosny. Byłem obserwowany i zastrzeliłem tę panią – wypuściłem z niej trochę krwi. Poszedłem do innego domu, wszedłem, była tam cała rodzina. Zastrzeliłem całą rodzinę. Ktoś mnie tam widział. Widziałem tę dziewczynę. Zadzwoniła na policję i nie byli w stanie mnie zlokalizować. Dziewczyna Curta Silvy – zginął w wypadku motocyklowym, tak jak kilku moich znajomych, i wpadłem na pomysł, że zginął przez syndykat, że był w mafii i sprzedawał narkotyki. Jego dziewczyna pamiętała o Curcie – próbowałem zdobyć informacje. Powiedziała, że wyszła za kogoś innego i nie chce ze mną rozmawiać. Cały syndykat zarabiał na tym, że moja mama mnie otruła. Wiem, kim oni są i myślę, że można to ogłosić w sądzie, jeśli uda mi się zebrać wszystkie części, tak jak miałem nadzieję".
Autor: Martyna Tokarczyk, wolontariuszka Fundacji Zaginieni
Zdjęcie: Füssli J. H., Nocna mara, Detroit Institute of Arts 1781
Bibliografia:
Baffling Documentaries, Serial Killer Richard Chase Documentary.
Jaffé P.D., DiCataldo F, Clinical vampirism: blending myth and reality, "The Bulletin of the American Academy of Psychiatry and the Law", tom 22, nr 4, 1994.
Nel, H.T., Richard Trenton Chase: A Psychobiography of the “Dracula Killer”, Bloemfontein 2014.
Seligman M.E.P., Walker E.F., Rosenhan D.l., Psychopatologia tłum. Gilewicz J., Wojciechowski A., Poznań 2013.
Stoker B., Drakula, tłum. Myśliwy A., Warszawa 2021.
Storey A., Strieter C., Tarr C., Thornton K. Richard Trenton Chase. "Dracula Killer". “The Vampire of Sacramento” Radford 2005.
[1] ICD 10 – międzynarodowa klasyfikacja chorób i procedur medycznych, stworzona przez Światową Organizacje Zdrowia.
[2] DSM-5 – klasyfikacji zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa.
[3] Zaburzenia schizofreniczne charakteryzują się na ogół podstawowymi i charakterystycznymi zniekształceniami myślenia i percepcji oraz niewłaściwymi lub stępionymi afektami. Jasna świadomość i zdolności intelektualne zazwyczaj się utrzymują, chociaż z biegiem czasu mogą ewoluować pewne deficyty poznawcze. Do najważniejszych zjawisk psychopatologicznych należą echo myśli; wstawianie lub wycofywanie myśli; nadawanie myśli; urojona percepcja i urojenia kontroli; wpływ lub bierność; halucynacyjne głosy komentujące lub omawiające pacjenta w trzeciej osobie; zaburzenia myślenia i objawy negatywne (ICD 10).
[4] Nekrofilia – zaburzenie preferencji seksualnych; stan, w którym bodźcem stymulującym seksualnie mogą być jedynie ludzkie zwłoki. Skłonność ta może być jednak wygeneralizowana do wszystkich obiektów, które danej jednostce kojarzą się ze śmiercią bądź zwłokami (np. śpiące osoby).
[5] Trójelementowy zestaw zachowań obejmujący enurezję, podpalanie i okrucieństwo wobec zwierząt. Współwystępowanie tychże zachowań w okresie młodości interpretuje się jako sygnał rozwijającej osobowości patologicznej lub antyspołecznej.
[6] Wiek młodzieńczy, okres, w którym rozpoczyna się dorastanie mniej więcej między 10/13 do 18/20 roku życia.