Samouszkodzenia

Obok aktów samobójczych, bardzo ważnym zagadnieniem są samouszkodzenia. Ich występowanie jest groźnym czynnikiem ryzyka samobójstwa.

Początek takich zachowań przypada między 13 a 15 rokiem życia.

Częściej dokonywane są u dziewcząt niż chłopców. Samouszkodzenia spełniają różne funkcje. Mogą regulować emocje, stanowić sposób radzenia sobie z napięciem albo karę wymierzoną samemu sobie, ale i zapobiegać dysocjacji (jest to specyficzny stan, w którym jednostka może mieć poczucie oddzielenia od rzeczywistości), czy samobójstwu. W przypadku samouszkodzeń u młodych osób wyraźne zaznaczone są różnice międzypłciowe. Badania pokazują, że dziewczęta częściej okaleczają się, aby zmienić odczuwany ból psychiczny w fizyczny. Akty mogą wynikać z odczuwanej nienawiści do siebie lub samotności. Natomiast chłopcy okaleczali się z nudów, dla zabawy, by uniknąć zrobienia czegoś oraz ze względu na chęć przyłączenia się do grupy. Samouszkodzenia mogą współwystępować z zaburzeniami psychicznymi tj. zaburzenia odżywiania, uzależnienia, zaburzenia nastroju.

Czynniki ryzyka wykazują duże zróżnicowanie.

Do samookaleczeń mogą doprowadzić: doświadczenia z domu rodzinnego, przemoc (zwłaszcza seksualna), jak i uniewrażliwione na potrzeby jednostki środowisko. Badania pokazują, że osoby okaleczające się często nie czują bólu podczas aktów samouszkodzeń, a ich próg wrażliwości i tolerancji na ból jest wyższy niż u osób nieokaleczających się. Jak wspomniano samouszkodzenia mogą stanowić czynnik ryzyka samobójstwa, ale nie muszą. Samouszkodzenia bez intencji samobójczych obejmują takie zachowania jak: cięcie, uderzanie głową, przypalanie, drapanie lub rozdrapywanie ran. Mimo iż ich intencja nie jest samobójstwo, przez przypadek mogą do niego doprowadzić. Dodatkowo mogą przyjmować charakter kompulsywny. Przykładowo obgryzanie paznokci stanowi impulsywne samouszkodzenie, które może być epizodyczne lub powtarzalne. Nawet nie zdajemy sobie sprawy, jak liczne samookaleczenia nas otaczają.