Zdarza się, że osoby starsze w wyniku różnych chorób, takich jak choroba Alzheimera lub demencja, borykają się z problemami z pamięcią. Stanowi to ogromne zagrożenie dla ich bezpieczeństwa. Większość zaginięć spowodowanych tym problemem oparta jest o podobny schemat - senior postanawia opuścić mieszkanie, a po przejściu kilku ulic nie jest już w stanie odnaleźć drogi powrotnej. Co gorsza, często nie jest nawet w stanie powiedzieć jak się nazywa ani podać jakichkolwiek danych, które okazałyby się pomocne w zidentyfikowaniu jej lub jej bliskich.
Porady odnośnie zabezpieczania osób starszych przed podobnym scenariuszem postanowiłem podzielić na dwie kategorie: dotyczące osób regularnie samodzielnie opuszczających miejsce zamieszkania oraz osób, które nie powinny poruszać się poza domem bez opieki ze względu na stan zdrowia. Niezależnie od sytuacji pamiętajmy, aby zawsze dysponować aktualnym zdjęciem bliskiego nam seniora. W dobie smartfonów nie stanowi to żadnego wyzwania.
Jeżeli osoba nie może samotnie opuszczać swojego mieszkania, w pierwszej kolejności zadbajmy, aby jej to uniemożliwić. To w pełni uzasadnione działanie na rzecz bezpieczeństwa naszych bliskich, jednak pamiętajmy, aby stawiać granice rozsądnie, z zachowaniem należytego szacunku oraz empatii. Radykalne, nerwowe działania generują napięcia, w wyniku których może narodzić się konflikt, który nie ma nic wspólnego z bezpieczeństwem. Każdy z nas ma swoje potrzeby. Potrzebujemy słońca, świeżego powietrza, a także ruchu. Przymusowe, długotrwałe zamykanie seniorów w jednym pomieszczeniu, choć faktycznie minimalizuje ryzyko zaginięcia, niesie za sobą ryzyko złego samopoczucia, a nawet objawów depresji. Jeśli wędrówka bliskiej nam starszej osoby spowodowana jest nudą lub potrzebą ruchu, znajdźmy jej interesujące zajęcie, które ją zaangażuje i zniweluje ryzyko dalekich wędrówek. Warto także porozmawiać z sąsiadami i wyjaśnić sytuację, aby ich na nią uczulić. Będą mogli wówczas zatrzymać seniora, zainteresować się jego stanem oraz poinformować nas w razie potrzeby o konieczności interwencji.
Na podstawie wypowiedzi lekarzy o pacjentach dotkniętych demencją, można stwierdzić, że zachowanie takich osób rzadko polega na bezcelowym włóczeniu się po mieście czy innych terenach. W ich głowie zazwyczaj tworzy się plan działania np. wspomnienie, na podstawie którego decydują się ruszyć przed siebie. To cenna wskazówka. Dlatego tak ważne jest, aby spróbować zrozumieć motywację wędrówki ukochanej osoby i podjąć niezbędne kroki, aby się nie zgubiła.
Pomyśl o starszej osobie i zadaj sobie pytanie, co może powodować jej potrzebę wyjścia. Zapewne miała przez całe życie jakiś rodzaj rutyny, którą się kierowała. Wszystko to może wpływać na pojawiające się zachowania. Pomocne mogą być następujące pytania:
- Czy osoba starsza była kiedyś bardzo aktywna?
- Czy pory jej wyjść z domu pokrywają się z aktywnościami jakie wykonywała w czasie, gdy była jeszcze zdrowa? (np. odebranie dzieci ze szkoły, poranny spacer, wyjście do pracy)
- Czy osoba starsza myli przeszłość z teraźniejszością?
- Czy ma potrzeby albo marzenia, które chce zrealizować?
- Czy ostatnio zmieniło się jej zachowanie?
- Czy zaczęła brać nowe leki?
- Czy jej samopoczucie ostatnio drastycznie się zmieniło?
Jeżeli zdrowie osoby starszej pozwala jej na opuszczanie mieszkania samotnie, jednak martwimy się o nią, możemy podjąć kilka czynności, które w razie problemu znacząco ułatwią nam jej odnalezienie.
- Wyposażenie seniora w telefon komórkowy oraz wyrobienie w nim przyzwyczajenia do ładowania urządzenia i noszenia go przy sobie.
- Rozmawiajmy. To banalne, ale powinniśmy wiedzieć co dzieje się u naszej babci, dziadka czy też innej starszej osoby, która się opiekujemy. Warto poznać jej ulubione miejsca. Dzięki temu łatwiej będzie nam chociaż teoretycznie wytypować przestrzenie, w których może się ona znajdować.
- Na wewnętrznej stronie ubrań warto wszyć imię i nazwisko bliskiej nam starszej osoby oraz nasz numer kontaktowy, jeśli mieszkamy niedaleko, co pozwoli nam zainterweniować. W innym wypadku taki numer zawsze powinien należeć do kogoś zaufanego.
- Dobrym oraz coraz popularniejszym rozwiązaniem jest wyposażenie naszego seniora w urządzenie GPS, np. w postaci zegarka z tego typu urządzeniem, aby w razie zagubienia móc go odnaleźć. Oczywiście należy pamiętać, aby urządzenie to było naładowane i noszone przez seniora.
- Senior często zapomina o telefonie, dokumentach lub gadżetach z nadajnikiem GPS? Ciekawym rozwiązaniem jest oprawienie w ramkę kartki z przykładowym, wyraźnym napisem „Weź ze sobą telefon, portfel i zegarek” oraz powieszenie jej na drzwiach.
Co powinniśmy zrobić, gdy stwierdzimy, że osoba starsza zaginęła?
Przede wszystkim nie należy zwlekać. Liczy się każda chwila. Niezwłocznie podejmij następujące kroki:
- Powiadom Policję. Udaj się na dowolny komisariat i dokonaj zgłoszenia zaginięcia. Możesz zrobić to od razu. Teoria o 24 lub 48 godzinach to mit.
- Porozmawiaj z sąsiadami osoby starszej i postaraj dowiedzieć się jak najwięcej o ich ostatnim kontakcie z zaginioną osobą.
- Sprawdź okolice i ulubione miejsca osoby starszej.
- Niektóre osoby mogą próbować powrócić do starej rutyny, na przykład iść rano do biura lub odebrać dziecko ze szkoły po południu.
- Zadzwoń do okolicznych szpitali. Dowiedz się czy osoba starsza tam nie przebywa.
- Wykorzystaj moc mediów społecznościowych. Udostępnienie zdjęcia osoby zaginionej na mediach społecznościowych może bardzo szybko trafić do wielu osób.
- Zgłoś zaginięcie do fundacji Zaginieni. Po zgłoszeniu fundacja pomoże Ci oraz zacznie działać zwiększając zasięg poszukiwania za pomocą mediów społecznościowych, a jeżeli zajdzie taka potrzeba, także swoich wolontariuszy, którzy pomogą zorganizować Ci fizyczną akcję poszukiwania.
Artykuł DKDetektyw dla fundacji Zaginieni